gazze-israil çatışması ne demek?

Gazze-İsrail çatışması, birinci ve ikinci intifa ile başlayan on yıllardır devam eden Gazze-İsrail çatışması.

Arka plan

İkinci İntifada

Eylül 2000 sonlarında başlayıp 2005 yılında biten, İsrailliler ve Filistinliler arasındaki şiddetin arttığı ikinci Filistinli halk ayaklanmasıdır. Ayrıca Oslo Savaşı olarak da bilinir. İçinde sivil ve askerleri bulunduran toplam ölü sayısı, Filistin tarafında 3000 ve İsrail tarafında 1000'i buldu ve ayrıca 64 yabancı da hayatını ayaklanma sürecinde kaybetti. B'Tselem'in raporlarına göre, 30 Nisan 2008 tarihine kadar öldürülen Filistinlilerin 35.2% si ayaklanmalarda aktif bir şekilde rol aldı. İsrail Uluslararası Terörle Mücadele Enstitüsü'nün 2005 tarihli bir çalışmasına göre, Filistinli yaşamını kaybedenlerin çoğunluğu ayaklanma sürecinde şiddete başvuranlardı. Enstitü, İsrailli şiddete başvuranların, 22% olduğu ve sivillerin, 78% olduğu sonucuna vardı. Bundan önceki Birinci İntifada 1987 ve 1993 yılları arasında gerçekleşti.

Fetih-Hamas çatışması

Filistin İç Savaşı olarak bilinen 2006-07 yılları arasında Filistin'in kurtuluşu amacında görüş ayrılığı yaşanmış, Gazze merkezli Halid Meşal'in lideri olduğu Hamas ile Mahmud Abbas'ın lideri olduğu El Fetih hareketi arasında iç çatışmalar yaşanmıştır. Eylül 2015 itibarıyla çatışmalar bitmiş, uzlaşma ve barış ile sonuçlanmıştır. Vatandaş Hakları Filistin Bağımsız Komisyonu Ocak 2006 ile Mayıs 2007 tarihleri arasında 600'den fazla Filistinli'nin öldüğünü¹ duyurmuştur.

Gazze Şeridi'nde 7 - 15 Haziran 2007 tarihleri arasında Hamas ve El Fetih kuvvetleri arasında geçen askeri çatışmadır. Savaş sonucunda Gazze Şeridi'nin kontrolü büyük ölçüde Hamas'a geçti. Kızılhaç Örgütü'ne göre savaşta 550 kişi yaralandı ve 118 kişi öldü.

Gazze Savaşı

Kamuoyunda "Dökme Kurşun Harekatı" olarak da bilinen İsrail Savunma Kuvvetleri'nin, Işık Bayramı'nın devam ettiği²³ 27 Aralık 2008 tarihinde yerel saatle 09:30 sıralarında⁴ Hamas'ın İsrailli sivillere ve askeri birimlere karşı kassam roketli saldırılar yaptığı gerekçesi ile başlattığı savaş. İsrail'in savaşta sadece 3 vatandaşı hayatını kaybederken yaptığı saldırılar nedeniyle Gazze'de 1133 insan hayatını kaybetmiş 4000'den fazla insan yaralanmış ve on binlerce insan evsiz kalmış ve yaşam alanını terk etmek zorunda kalmıştır. 19 Haziran'da Mısır'ın arabuluculuğuyla 6 aylık ateşkes ilan edildi. 24 Haziran'da İsrail bir İslami Cihad komutanını öldürdü. Aynı gün İsrail'e üç Kassam roketi atıldı, 2 kişi yaralandı. 26 Haziran'da El Fetih İsrail'e roketler gönderdi. Aynı gün Hamas İsrail'in Gazze şeridindeki sınır kapılarını açmamasını ateşkesin ihlali olarak nitelendirdi. Bu nitelemenin ardından Gazze şeridinden İsrail'e her ay çok sayıda roket ve havan topu atışı devam etti, ancak ne İslami Cihad, ne El Fetih, ne de Hamas bu atışların sorumluluğunu üstlenmedi.

4 Kasım'da İsrail askerleri Gazze şeridine operasyon düzenleyip 6 Hamas üyesini öldürdüler. Operasyonun sebebinin sınırın altından kazılan, İsrail karakolunu basıp askerleri rehin almayı hedefleyen bir tünel olduğu söylendi, 13 Aralık'ta İsrail, Hamas'ın da onayıyla ateşkesin devam etmesini istediğini açıkladı. Ancak daha önceki açıklamalarında da ateşkesin devam etmesini Filistin halkının istemediğini söyleyen Hamas, 20 Aralık'ta İsrail sınırı açmadığı için ateşkesi sürdürmeyeceklerini belirterek batı Negev'e havan ve roket atışlarına başladı. Hamas, ateşkesi bozmalarının sebebinin Gazze sınırının açılmaması, dolayısıyla sadece insani yardımların ulaşması olduğunu belirtti. İsrail, Hamas'ın roket ve havan atışları ile silah kaçakçılığını durdurması halinde sınırı açacağını belirtti. Hamas'ın razı gelmemesi üzerine Gazze ablukası devam etti.

23 Aralık'ta İsrail ordusu Gazze sınırına patlayıcı yerleştirmeye çalışan üç Filistinliyi öldürdü. 24 Aralık'ta 24 saat içinde İsrail'e 700'den fazla roket düştü. Negev'e 60'tan fazla Katyuşa ve Kassam roketi ile havan mermisi isabet etti. Hamas İsrail hedeflerine 87 roket ve havan mermisi attığını açıkladı. İsrail ordusuna operasyon izni çıktı. Ancak 26 Aralık'ta İsrail, Gazze şeridine beş geçiş kapısını insani yardımlar için açtı. Kapılardan 100 kamyon tahıl, insani yardım ve diğer mallar Gazze'ye taşındı. Ayrıca Gazze'deki elektrik santralinin yakıt vanaları açıldı. Bu hamleye rağmen Gazze şeridinden bir düzine civarı roket ve havan mermisi ateşlendi. İsrail, kapıları açmasına rağmen Hamas'ın davranışına göre operasyon yapıp yapmayacağını 28 Aralık'ta açıklayacağını bildirdi.

İsrail'in hava saldırıları

18 Ağustos 2011 tarihinde, İsrail’in güneyindeki, Mısır sınırına yakın olan, 12. anayola düzenlenen ve daha sonra paralel ataklarla sürdürülen bir seri saldırıdır. Saldırılar 4 kişilik gruplardan oluşan 12 militan tarafından gerçekleştirilmiştir. Saldırılar öncesinde İsrail iç güvenlik servisi Şin Bet, bölgede büyük bir terörist saldırısı beklediklerini belirtti ve bölgeye taburlar konumlandırıldı ⁵. Militanlar önce 12 nolu anayol üzerindeki yolcu otobüsüne Eliat yakınlarında ateş açtı ⁶⁷. Birkaç dakika sonra, İsrail-Mısır sınırı üzerindeki bir İsrail askeri devriyesinin yanında bomba patlatıldı. Üçüncü saldırıda, bir tanksavar, özel bir aracı vurarak dört sivilin ölmesine sebep oldu. Sekiz İsrailli bu çok aşamalı saldırılarda öldü. İsrail güvenlik güçleri sekiz militanın öldürüldüğünü raporladılar ve Mısır güvenlik güçleri ise iki militanı öldürdüklerini bildirdiler.

2012 İsrail-Gazze çatışmaları

Dokuz Mart 2012'de İsrail savunma kuvvetleri bakanı Ehud Barak, direniş kuvvetlerinin elinde bulunan füzelerin imhası için emir verir. Bir grup IDF askeri füzeleri imha etmek için Gazze'den içeri sızar. Ancak nöbet tutan direniş güçleri arasında uzak mesafeden çatışma çıkar. Ölen ya da yaralanan olmaz ve İsrail güçleri geri püskürtülür. Bunun üzerine hava kuvvetlerine talimat verilerek daha önce heronlar ile tespit edilmiş yerlere saldırı başlatılır. İsrail'in kendilerine yönelik büyük bir saldırı planı hazırlığını öne sürdüğü Filistin Halk Direniş Komiteleri adlı milis örgütün genel Sekreteri Züheir El Kaysi ve iki yardımcısının bulunduğu bir arabayı Gazze'de havaya uçurmasının üzerine Filistin milis örgütleri kısa süre sonra saldırıya Beerşeba, Aşdod ve Gan Yavne kentlerini roketler atarak yanıt verdi. İsrail Demir Kubbe adı verilen füze savar sistemiyle⁸ roketlerin bir kısmını durdurdu.

2014 İsrail-Gazze çatışmaları

8 Temmuz 2014'te İsrail Savunma Kuvvetleri'nin Gazze Şeridi'ne yönelik başlattığı kara, hava ve deniz operasyonlarını içeren askerî harekât olup İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından 17 Temmuz 2014 gecesinde⁹ Gazze'deki Filistinli sivillere yönelik başlatılan ve Filistin sınırları içerisinde gerçekleştirilen kara harekatı sonrası on binlerce Filistin'li Gazze'den sürülerek Birleşmiş Milletler'in kontrolündeki 6 okula sığınmıştır.¹⁰ Yine Gazze'de yaşayan Hamas varlığı hedef gösterilerek, Filistinliler'e yönelik olarak İsrail Savunma Kuvvetleri'nce başlatılan ve Koruyucu Hat Operasyonu olarak adlandırılan karadan ve havadan saldırıları ve operasyonlarda sivil ve çocuk ayrımı gözetmeksizin tüm Gazze coğrafyasında yaşayan bireyler hedef alnımış, bunun bir sonucu olarak İsrail askerlerinin saldırıları sonucu sivil ve çocuk ölümleri yaşanmıştır. Çocuk ve sivillere yönelik saldırılar uluslararası kamuoyunda da yankı uyandırmış, 28 Temmuz tarihinde Fransız Haber Ajansı bir İsrail tankının bir çocuğu hedef aldığını¹¹ açıklamış, saldırılarda havadan ve karadan İsrail saldırılarının hedefi olan Filistinli yaralı sivillerin tedavi gördüğü Şifa Hastanesi İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından 29 Temmuz tarihinde bombalanmış, 10'dan fazla çocuk hayatını kaybetmişti.¹²

İsrail saldırıları sonucunda Gazze'de sağlık hizmetleri durma noktasına gelmiş, hastanelerde ilaç ve tıbbi malzeme eksikliği giderek artmakta, saldırılarda yaralanan ancak hastaneye getirilen yaralılar yaşamanı kaybetmektedir.¹³